Magazine Ted Canada Avril 2015

Il faut être un peu naïf ou candide pour brader des enregistrements qui n’ont strictement aucune concurrence. Mais c’est sans doute la loi du “marché” que d’oublier progressivement à quel point Hopkinson Smith est un génie. Voici réunis donc en un coffret de 4 CD au prix d’un seul (!) le legs d’Hopkinson Smith pour l’éternité: ses transcriptions pour luth des Sonates et Partitas pour violon seul et des Suites pour violoncelle no 4 à 6 de Bach, ainsi que ses transcriptions pour théorbe des Suites pour violoncelle no 1 à 3. L’intelligence musicale et l’inspiration de l’interprète sont tellement élevées que les mots ne suffisent plus. J’ai écrit un jour que ce n’étaient pas là des disques, mais des leçons de vie. À saisir, absolument. 

Johann Sebastian Bach, ‘Suites nos. 4, 5 & 6’

Horizontale lyriek verrijkt met verticale diepte

In een dikwijls geciteerde bron uit Bachs tijd, afkomstig van een van zijn leerlingen, staat dat de componist in het bezit was van verschillende luiten en het instrument ook vaardig bespeelde. Hoewel talloze musicologen die uitspraak voor waar hebben aangenomen, plaatst de Amerikaanse luitspecialist Hopkinson Smith vraagtekens bij het citaat. Daarvoor moet men, zo zegt hij, alleen maar naar Bachs eigen transcriptie van de vijfde cellosuite kijken, die afzonderlijk in zijn cataloog werd opgenomen als het BWV 995.

Het register van die bewerkte suite is eigenlijk niet aangepast aan de mogelijkheden van de toen in omloop zijnde luiten. Daarnaast zijn er de bizarre vingerzettingen en de complexe akkoordgrepen, die een bekwaam luitist allicht niet als dusdanig op papier zou hebben gezet. Om die reden wordt de adaptatie, hoewel ze aan Bach zelf wordt toegeschreven, dikwijls in aangepaste versies gespeeld. Hopkinson Smith opteert bijvoorbeeld voor een transpositie naar A mineur, waardoor de partituur wat vlotter in de vingers, en bijgevolg ook in de oren, kruipt.

Ongeveer drie decennia en een half scheiden het heden van de opname die Smith in juni van het jaar 1980 van Bachs vijfde suite maakte in een kerk ergens in het rurale Frankrijk. Omdat de man inmiddels ook de eerste drie suites heeft opgenomen, verscheen bij Naïve eveneens een bundeling van de laatste drie uit de welbekende serie van zes. Met nummers vier en zes ging Smith zelf aan de slag, waarbij hij de mogelijkheden van een harmonisch instrument als een luit ten volle probeerde te benutten. Tegenover het monofoon contrapunt dat in de originele partituren voor cello op de voorgrond staat, plaatst de interpreet hier een akkoordische rijkdom die de vloeiende lyriek van de suites echter nooit in de weg staat.

Of het gerechtvaardigd is om de muziek op een dergelijke manier te verrijken? Ongetwijfeld wel. Al in Bachs tijd was de oefening van adaptatie er dikwijls een van toevoeging. En heeft Robert Schumann het horror vacui van de suites ruim anderhalve eeuw geleden niet proberen compenseren met zijn pianobegeleidingen, waarover de meningen tot op vandaag overigens nog steeds uiteen lopen?

De melodische continuïteit, het dansante karakter, de vanzelfsprekende verinnerlijkte retoriek: zoals onderlegde cellisten het allemaal te bieden hebben, zo overvalt ook Hopkinson Smith zijn luisteraars ermee. Hulde overigens voor de uitstekende opnamekwaliteit van beide opnamesessies, die hier als een homogeen geheel tot bij de luisteraar worden gebracht.

by Jan-Jakob Delanoye (Cutting Edge)
© Cutting Edge - 14 januari 2015

JS Bach Cello Suites Nos. 1-3

"[...] for anyone knowing these Suites well, this version will prove riveting - I haven't listened more intently for a long time. [...] Smith's playing is profoundly sensitive."

by George Pratt (BBC Music Magazin)

Classic Voice - Disco del Mese

Hopkinson Smith è senza ombra di dubbio il nome al quale la riscoperta del liuto (ma anche della chitarra e della vihuela) e dei suoi repertori deve di più negli ultimi quarant'anni. Le sue esecuzioni delle opere per liuto barocco, e di quelle di Bach in particolare, si sono subito imposte come riferimento internazionale e lo sono ancora oggi quando escono nuovamente “altre” suite di Back stavolta non “originali” per liuto (con mille virgolette vista la particolarità delle circostanze organologiche che contraddistinguono quei brani) ma trascritte da Smith stresso partire da quelle per violoncello. L'iniziativa non è nuovissima, se ne era occupato fra gli altri già Nigel North per l'etichetta Linn, ma il rilievo plastico e il respiro che Bach acquista nelle mani di Smith ha un'evidenza clamorosa, caratterizzato com'è dalla giustezza del tempo, del gesto e dalla pienezza della grana sonora. Oltre a profondere musica a piene mani, l'incisione di Smith, artista al sommo della maturità, mostra con lampante evidenza la frattura che separa i “pionieri” della musica antica da gran parte dei “novizi”, l'autorevolezza discreta ed elegante di chi è cresciuto porgendo la musica da “vero maestro dell'arte” dalla sbrigativa prosopopea di chi lo ha scimmiottato alla svelta. D'altro canto la storia della musica, dei suoi autori, dei suoi virtuosi, dei suoi libri, sono procedute sempre così e non c'è ragione di dubitare che nuovi maestri tornino a palesarsi quando, speriamo al più presto, sul pianeta delle scimmie tornerà a scendere il tramonto. 

by Carlo Fiore (Classic Voice
)